“Κανένα συνεκτικό ηθικό σύστημα δεν θεωρεί ότι οι αλλοδαποί είναι λιγότερο άξιοι δικαιωμάτων απ’ ότι οι άνθρωποι που έχουν γεννηθεί στο σωστό μέρος,

τη σωστή στιγμή.”

Για να παραφράσουμε τον Ρουσώ, ο άνθρωπος γεννιέται ελεύθερος και παντού είναι φυλακισμένος. Συρματοπλέγματα, τείχη από μπετόν και οπλισμένοι φύλακες φυλακίζουν ανθρώπους μέσα στο έθνος-κράτος όπου έχουν γεννηθεί. Γιατί; Τα επιχειρήματα υπέρ των ανοιχτών συνόρων είναι οικονομικά και ηθικά. Οι άνθρωποι θα έπρεπε να είναι ελεύθεροι να ταξιδεύουν όπου θέλουν, χωρίς να φυλακίζονται μέσα στις αυθαίρετες γραμμές που αποκαλούνται σύνορα.

Δεν είναι όλες οι περιοχές του πλανήτη εξίσου κατάλληλες για μαζική οικονομική δραστηριότητα. Η γενναιοδωρία της φύσης είναι άνισα κατανεμημένη. Οι διακυμάνσεις του πλούτου και των εισοδημάτων που δημιουργούν οι διαφορές αυτές μεγεθύνονται από κυβερνήσεις που καταστέλλουν την επιχειρηματικότητα και προάγουν τη τις θρησκευτικές διαμάχες, τις διακρίσεις μεταξύ των φύλων και τη μισαλλοδοξία. Τα κλειστά σύνορα επιδεινώνουν τις αδικίες αυτές, παγιώνοντας την ανισότητα και καταδικάζοντας τα θύματά τους σε ισόβια φτώχια.

Η συντριπτική πλειονότητα των επίδοξων μεταναστών δεν επιθυμούν τίποτα περισσότερο απ’ το να καταφέρουν να ζήσουν καλύτερα, αυτοί και οι οικογένειές τους, μετακινούμενοι προς τις οικονομικές ευκαιρίες και συμμετέχοντας σε ειρηνικό, εθελοντικό εμπόριο. Όμως νομοθέτες και αρχηγοί κρατών γκρεμίζουν τα όνειρα αυτά με τη χρήση κρατικής βίας –βίαιο επαναπατρισμό, ακούσια κράτηση ή χειρότερα– ενώ ταυτόχρονα χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για τους «κατατρεγμένους που λαχταρούν να αναπνεύσουν ελεύθερα».

Οι διαφορές στους μισθούς είναι ενδεικτικές των διακρίσεων που επιφέρουν τα σύνορα. Όταν μια εργαζόμενη μετακινηθεί από μια φτωχότερη σε μια πλουσιότερη χώρα, ο μισθός της μπορεί να διπλασιαστεί, να τριπλασιαστεί ή ακόμα και να δεκαπλασιαστεί. Αυτές οι ακραίες μισθολογικές διαφορές αντικατοπτρίζουν περιορισμούς που είναι εξίσου ασφυκτικοί με τους νόμους που διαχώριζαν τους λευκούς απ’ τους μαύρους στη Νότια Αφρική στο απόγειο του Απαρτχάιντ. Οι γεωγραφικές διαφορές στους μισθούς αποτελούν παράλληλα ένδειξη ευκαιριών –για την οικονομική ενίσχυση των μεταναστών, αλλά και για την αύξηση της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής. Στην αντίπερα όχθη των διακρίσεων εκτίνονται ανεκμετάλλευτες ευκαιρίες. Έχει υπολογιστεί από οικονομολόγους ότι ένας κόσμος με ανοιχτά σύνορα θα οδηγούσε στο διπλασιασμό του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Ακόμα και σχετικά μικρές αυξήσεις στις μεταναστευτικές ροές μπορούν να προσφέρουν τεράστια οφέλη. Υπολογίζεται ότι αν οι ανεπτυγμένες χώρες δέχονταν αρκετούς μετανάστες ώστε να αυξήσουν το εργατικό τους δυναμικό κατά μόλις ένα τοις εκατό, η επιπλέον οικονομική αξία που θα δημιουργηθεί θα έχει μεγαλύτερη αξία για τους μετανάστες απ’ ότι η συνολική εξωτερική βοήθεια παγκοσμίως. Η μετανάστευση είναι το σπουδαιότερο πρόγραμμα καταπολέμησης της φτώχιας που έχει επινοηθεί ποτέ.

Και ενώ τα οφέλη των διασυνοριακών μετακινήσεων είναι τεράστια για τους μετανάστες, είναι επίσης σημαντικά για όσους έχουν γεννηθεί στις χώρες υποδοχής. Η μετανάστευση απελευθερώνει οικονομικές δυνάμεις που αυξάνουν τους πραγματικούς μισθούς σε ολόκληρη την οικονομία. Οι νέοι μετανάστες διαθέτουν διαφορετικές δεξιότητες απ’ αυτές των γηγενών και οι διαφορές αυτές προσφέρουν και στις δύο ομάδες τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν κατά καλύτερο τρόπο τα ειδικά τους ταλέντα και να αξιοποιήσουν τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα. Το αποτέλεσμα είναι η βελτίωση της ευημερίας τόσο των μεταναστών όσο και των γηγενών. Ο μετανάστης που κουρεύει το γκαζόν του πυρηνικού φυσικού συμβάλει έμμεσα στην ανακάλυψη των μυστικών του σύμπαντος.

Ποιο ηθικό σύστημα δικαιολογεί τη χρήση συρματοπλεγμάτων, τειχών και όπλων για να εμποδιστεί η μετακίνηση ανθρώπων προς μια ευκαιρία για μια καλύτερη ζωή; Ποιο ηθικό σύστημα δικαιολογεί την χρήση εργαλείων αποκλεισμού για να μην επιτραπεί σε ανθρώπους να ασκήσουν το δικαίωμα να ψηφίσουν με τα πόδια τους;

Κανένα συμβατικό ηθικό πλαίσιο, είτε ωφελιμιστικό, φιλελεύθερο, υπέρ της ισότητας και της ισονομίας, Rawlsian, Χριστιανικό ή οποιοδήποτε άλλο ανεπτυγμένο σύστημα δεν αντιμετωπίζει τους ανθρώπους από ξένες χώρες ως έχοντες λιγότερα δικαιώματα άσκησης των δικαιωμάτων τους –ή ως εγγενώς διαθέτοντες χαμηλότερη ηθική αξία– από ανθρώπους που ήταν τυχεροί να έχουν γεννηθεί στο σωστό μέρος, τη σωστή στιγμή. Ο εθνικισμός, βέβαια, υποβιβάζει τα δικαιώματα, τα συμφέροντα και την ηθική αξία των «άλλων», αλλά αυτή η τάση δεν είναι συμβατή με τις θεμελιώδεις ηθικές αξίες και πεποιθήσεις.

Η ελευθερία της μετακίνησης αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Συνεπώς, η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δεν είναι άξια του ονόματός της όταν διακηρύσσει το δικαίωμα αυτό μόνο «εντός των συνόρων του κάθε κράτους». Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν σταματάνε στα σύνορα. Σήμερα, αντιμετωπίζουμε ως παρίες τα κράτη που δεν επιτρέπουν στους πολίτες τους να φύγουν. Προσβλέπω στην ημέρα που θα αντιμετωπίζουμε ως παρίες τις κυβερνήσεις που δεν θα επιτρέπουν σε ανθρώπους να εισέλθουν.

Υπάρχει ελπίδα; Τα κλειστά σύνορα είναι μια από τις μεγαλύτερες ηθικές αποτυχίες, αλλά το άνοιγμα των συνόρων είναι η μεγαλύτερη οικονομική ευκαιρία. Οι πιο μεγαλειώδεις ηθικές επαναστάσεις της ιστορίας –η κατάργηση της δουλείας, η εξασφάλιση της θρησκευτικής ελευθερίας, η αναγνώριση των δικαιωμάτων των γυναικών– οδήγησαν σε έναν κόσμο όπου σχεδόν όλοι ήταν σε καλύτερη θέση. Επίσης απέδειξαν ότι οι φόβοι που διαιώνιζαν τις αδικίες αυτές ήταν αβάσιμοι. Ομοίως, ένας πλανήτης που δεν σημαδεύεται από σιδηρά παραπετάσματα δεν είναι απλώς ένας κόσμος μεγαλύτερης ισότητας και δικαιοσύνης. Είναι ένας κόσμος που δεν φοβάται τον εαυτό του.

Το άρθρο αποτελεί μετάφραση του άρθρου του Alex Tabbarok στην The Atlantic και έχει βασιστεί στο βιβλίο How to Save Humanity το οποίο θα κυκλοφορήσει στο προσεχές μέλλον. Ο Alex Tabarrok είναι καθηγητής Οικονομικών στο George Mason University και κάτοχος της έδρας Bartley J. Madden για την Οικονομία στο Mercatus Center.