Προχθές, το ΚΕΦίΜ και οι Εκδόσεις Παπαδόπουλος παρουσίασαν τη νέα τους εκδοτικής επιτυχία με τίτλο Το Κίνητρο του Κέρδους στην Εκπαίδευση – μια πολύ ενδιαφέρουσα και επίκαιρη συλλογή άρθρων που εκδόθηκε αρχικά από την εμβληματική βρετανική δεξαμενή σκέψης Institute of Economic Affairs (ΙΕΑ) με κεντρικό θέμα τη θετική συμβολή που αποδεδειγμένα έχει η ιδιωτική, και όχι αναγκαστικά μη κερδοσκοπική, πρωτοβουλία στην εκπαίδευση.

Μ’ αυτή την αφορμή, θυμίζουμε το άρθρο του Νίκου Ρώμπαπα στο πάντα φιλόξενο liberal.gr με τίτλο Το Κίνητρο του Κέρδους στην Εκπαίδευση – Ένα θέμα-ταμπού που πρέπει επιτέλους να συζητήσουμε. Ακολουθεί ένα μικρό απόσπασμα:

“Οι Έλληνες παραδοσιακά δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στην εκπαίδευση. Τη θεωρούμε απαραίτητη προϋπόθεση για την επαγγελματική και κοινωνική καταξίωση και κάθε ελληνική οικογένεια επενδύει σημαντικούς πόρους στην μόρφωση των παιδιών της. Δυστυχώς, όμως, η κατάταξη της χώρας μας στον τομέα αυτό είναι απογοητευτική. Για παράδειγμα, το 2015 στον διαγωνισμό PISA του ΟΟΣΑ, στον οποίο μετείχαν 72 χώρες (35 χώρες του ΟΟΣΑ και 37 συνεργαζόμενες), οι Έλληνες μαθητές έφεραν τη χώρα μας στη 43η θέση στα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες και στην 41η στην Κατανόηση Κειμένου.

Που οφείλεται αυτό το αδικαιολόγητα απογοητευτικό αποτέλεσμα; Το 2014 είχα την ευκαιρία να πραγματοποιήσω μια μελέτη στο πλαίσιο της οποίας συνέκρινα το ελληνικό σύστημα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με τα συστήματα άλλων χωρών. Το συμπέρασμα ήταν σαφές: το ελληνικό σύστημα είναι κυριολεκτικά ένα παράδειγμα προς αποφυγή. Όλα τα επιτυχημένα εκπαιδευτικά συστήματα χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό αποκέντρωσης και ανεξαρτησίας των σχολικών μονάδων και αυξημένων επιλογών για γονείς και μαθητές. Στην Ελλάδα, αντιθέτως, τα πάντα καθορίζονται κεντρικά: Ποια είναι τα μαθήματα και πόσες ακριβώς οι ώρες διδασκαλίας. Ποιος καθηγητής θα διδάσκει σε ποιο ακριβώς σχολείο. Ποιο βιβλίο θα χρησιμοποιεί και ποια ακριβώς κεφάλαια θα διδάξει κάθε χρονιά. Ακόμα και τα κριτήρια με βάση τα οποία θα επιλέγεται ο σημαιοφόρος στις παρελάσεις καθορίζονται κεντρικά.

Όποιος έχει παιδιά γνωρίζει καλά τα αποτελέσματα αυτού του ασφυκτικού κρατικού εναγκαλισμού. Οι γονείς έχουν την υποχρέωση να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο της γειτονιάς τους. Δεν μπορούν καν να τα στείλουν σε κάποιο άλλο σχολείο του δήμου τους. Εξαίρεση βέβαια αποτελούν όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να τα στείλουν σε ιδιωτικό σχολείο και όσοι δεν διστάζουν να δηλώσουν ψευδή στοιχεία κατοικίας. Οι διευθυντές αναλώνουν την ενέργειά τους σε γραφειοκρατικές διαδικασίες και όχι στη διοίκηση του σχολείου, ενώ είναι πρακτικά αδύνατον να απομακρύνουν από το σχολείο τους ακατάλληλους καθηγητές, ακόμα και όταν μιλάμε για ακραίες περιπτώσεις. Οι καθηγητές αναγκάζονται συχνά να διδάσκουν από φωτοτυπίες, μιας και αρκετά βιβλία δεν είναι κατάλληλα για τους μαθητές τους”.